5 Geneeskrachtige kruiden uit de Outlander apotheek van Claire Fraser

door Linda de Bruijn

Als echte Outlander fan, wil je natuurlijk alles van je favoriete hoofdpersoon weten. Mijn favoriete hoofdpersoon uit de serie is Claire Fraser, arts en genezeres (ook wel White witch of La Dame Blanche genoemd). Claire was al erg geïnteresseerd in geneeskrachtige planten voordat ze begon aan haar tijdreis. Sterker nog, haar zoektocht naar een plantje dat ze gezien had bij een steencirkel, zorgde ervoor dat ze op de juiste tijd op de juiste plaats was en zo in een andere tijd belandde. Ik was nieuwsgierig en ging op zoek naar de kruiden en planten die Claire gebruikte in haar apotheek. Deze lijst van 5 stelde ik voor je samen. Lees welke bijzondere krachten deze kruiden hadden.

Belladonna of Nachtschade is een onschuldig lijkende plant die bloeit met paarse bloemen in de zomer en verleidelijke bessen in de herfst. Maar laat je niet voor de gek houden, ze is dodelijk. De dodelijke werking van belladonna wordt veroorzaakt door de twee gifstoffen in de plant: Atropine en Solanine. Belladonna betekent mooie dame en refereert aan het Romeinse gebruik om de plant te gebruiken als cosmetica. De kleurstof van de bloemen toverde een verleidelijke blos op de wangen van de dames en het sap werd gebruikt om de pupillen te vergroten. Heksen maakten er liever zalf van en noemde het vliegende zalf omdat het hallucinaties veroorzaakte.

William Shakespeare liet zich voor zijn toneelstuk MacBeth inspireren door het verhaal van de Schotse koning Duncan I, die belladonna met veel succes gebruikte. De koning liet flessen drank aangelengd met belladonna rondgaan onder zijn vijanden, de Denen, die zich het zoete brouwsel goed lieten smaken en een snelle dood stierven waardoor de troepen van koning Duncan niet meer hoefden te vechten. 

Lees hier meer horror verhalen over Belladonna.

De gewone smeerwortel is een plant met meestal witte of paarse klokvormige bloemen, die in Nederland te vinden is in bermen, op dijken en langs slootkanten. Je herkent haar, behalve aan haar bloemen, ook aan de ruwharige bladeren. 
De Latijnse naam van smeerwortel is Symphytus officinale folia. In de volksmond wordt ze o.a. Dollehondsbloem, Heelwortel, Hommelwortel, Hondsbeien, Keelwortel, Scheurwortel, Schuurwortel of Timmermanswortel genoemd.

De Latijnse naam “Symphytum” betekent “samengroeien”. Smeerwortel helpt weefsels en botten sneller herstellen en dus weer samengroeien. Een prima middel die in de 18^de eeuwse Outlander apotheek van Claire Fraser hoogstwaarschijnlijk niet ontbrak.

Smeerwortel wordt behalve in de “gewone” geneeskunde ook gebruikt in de "magische' geneeskunde. Zo kan de plant je onderweg beschermen tegen diefstal van je bagage, of hang je het aan je achteruitkijkspiegel om je voertuig te beschermen.

Maar smeerwortel is er niet alleen om “de eerlijken” te beschermen, ook een bepaald soort crimineel wordt beschermd door smeerwortel, hoewel je de leden van deze bendes nauwelijks crimineel kunt noemen; het zijn nl. bijen en hommels. Bijen en hommels hebben een korte tong en om toch bij de nectar te kunnen komen, bijten deze kleine criminelen een gaatje in de bloemen en stelen ze de nectar.

Lees hier meer over de toepassingen van Smeerwortel.

De rode zonnehoed (Echinacea purpurea) is een plant, afkomstig uit Noord-Amerika met roodbruin bloemhoofd en een krans van rood roze bloemen, maar er is ook gele zonnehoed. De naam Echinacea purpurea is afgeleid van het Latijnse 'achnos' wat '(zee)egel' betekent, het woord 'achnos' is weer afgeleid van het Griekse woord 'echinos', wat ook weer staat voor '(zee)egel'. Purpurea betekent purper en slaat uiteraard op de kleur van de bloemen.

Volgens de folklore kan het dragen van Echinacea zorgen voor innerlijke kracht tijdens moeilijke tijden. Ook is Echinacea een geschikte bloem voor offers, vooral om geesten en rivier God(dess) es te plaatsen.

De oorspronkelijke Amerikanen gebruikten Echinacea in kruidenaftreksels, mondwaters en compressen en behandelden er o.a. verkoudheid, brandwonden en beten van slangen en insecten mee. Toen de Europeanen naar Noord-Amerika kwamen, was de plant dus allang in gebruik, maar in 1672 werd er voor het eerst over deze plant in medische literatuur geschreven. Het vierde seizoen van Outlander speelt zich af in Noord-Amerika bijna een eeuw later. Indianen spelen een belangrijke rol in deze afleveringen, het kan dus bijna niet anders dan dat dit kruid in de apotheek van Claire zat.

Lees hier de top 10 van fabels over het gebruik van Smeerwortel.

Vingerhoedskruid is een plant waarvan het bijna zeker is dat hij in het medicijnenkistje van Claire zit en die je vast en zeker herkent aan haar Latijnse naam Digitalis. Vingerhoedskruid is een bijzonder mooie plant, maar hij is ook één van de giftigste planten die in onze omgeving bloeit. Naast  de Latijnse naam Digitalis purpurea dat Paarse vinger betekent, wordt deze prachtige plant in Nederlands ook wel Pijpenkop,  Poppenschoentje, Judasbeurs of Slangenbloem genoemd.  In het Engels staat ze bekend als Foxglove of Dead man’s bells, Fairy thimbles of Witches’ gloves.

Oude legenden vertellen dat elfjes de bloemen van vingerhoedskruid als hoed droegen en dat de bloem feeën aantrekt.  De witte vlekken in elke bel zouden tekens die door feeën zijn achtergelaten. Een ander verhaal beweerde dat de feeën de bloemen aan de vossen gaven om over hun poten te dragen, zodat de kippen in het kippenhok ze niet zouden horen aankomen.

De giftige digitalis is ook in veel detective verhalen als moordwapen gebruikt. Agatha Christie, de beroemde schrijfster die detectives als Miss Marple en Hercule Poirot schiep, gebruikte digitalis in haar boeken hoogstwaarschijnlijk omdat ze als verpleegster in de Eerste Wereldoorlog met digitalis als medicijn in aanraking was gekomen en wist welke werking deze dodelijke plant had.  Tegenwoordig wordt Vingerhoedskruid gebruikt als medicijn in de hartgeneeskunde, maar het blijft oppassen met deze dodelijke schoonheid. 

Lees hier meer over de folklore rondom Vingerhoedskruid.

We sluiten deze top 5 af met een boom, de Meidoorn. Van oudsher werden meidoornbomen in hagen geplant om het vee bij elkaar te houden en te beschermen tegen wilde dieren. De Meidoorn is een bijzondere boom. De boom staat symbool voor hoop. Al sinds het begin der tijden worden aan de meidoorn krachten toegekend, waar je voorzichtig mee moest omgaan. De meidoorn kon je beschermen tegen bliksem, storm en heksen, maar het afbreken van takken of het omhakken van de boom zou ongeluk brengen. 

De boom werd al door de Grieken en Romeinen als heilig beschouwd en ook bij de Germanen en Kelten speelt ze een heilige rol. De Kelten dachten dat de feeën woonden in meidoorn bomen. De meidoorn heette ook wel Elfenboom, men geloofde dat daar waar de eik, de es en de meidoorn samen groeiden je elfen kon zien. Het Elfenrijk werd begrenst door meidoorns die alleen stonden of bij een elfenbron groeiden. Als je daar een offer achterliet kon het zijn dat de elfen je wens lieten uitkomen.

Koning Arthur, die de heilige graal beschermde, liet zich ieder jaar een bloeiende tak van deze Meidoorn brengen. Tot vandaag ontvangt het Engelse koningshuis ieder jaar op kerstmis een tak van deze boom. 

De toepassingen van meidoorn waren verschillend. Zowel de bladeren, als de rode bessen als de bloemen konden worden gebruikt. Meidoorn hield tegen bepaalde hartkwalen en had een gunstige werking op de hartzenuwen, daarnaast het werd gebruikt om hartslag te reguleren en de bloeddruk te verlagen.

Lees hier mythologische verhalen over de Meidoorn.

Natuurlijk moet je nooit zomaar aan geneesmiddelen beginnen, zelfs als dat kruiden zijn, raadpleeg altijd eerst een arts.  Ik beperk daarom mijn verhalen tot feiten en fabels over het gebruik van kruiden en vind je in mijn blog geen recepten voor het maken van smeersel, lotions of andere toepassingen. Laat de bereiding en voorschrijving van natuurgeneesmiddelen altijd over aan mensen die daarvoor opgeleid zijn.

Wist je overigens dat Claire Fraser in het tweede Outlander seizoen een ketting droeg met een witte steen die zwart kleurde als ze in de buurt van gif kwam. Deze ketting kreeg ze van Master Raymond, de geheimzinnige Parijse apotheker, nadat  Comte St. Germain geprobeerd had haar te vergiftigen. Een replica van deze ketting zie je rechtsonder en vind je in mijn webshop. 

Bij alle verhalen over de kruiden uit Claire's apotheek maakte ik een bijzonder sieraad. Je vindt deze in de webshop.
Ook bij  de komende verhalen over de geneeskrachtige kruiden die Claire Fraser gebruikte, maak ik weer sieraden.
Je vindt deze straks weer onder elk verhaal.

Geloof jij in de kracht van kruiden? Laat het weten in een reactie onder dit verhaal.

Verhalen die je misschien ook leuk vindt: