Lover's eye sieraden - hoe een koninklijk huwelijk zorgde voor een symbool van geheime liefde in Outlander

door Linda de Bruijn

Aan het eind van de 18de en begin van de 19de eeuw waren sieraden met een oog , ook wel lover's eye sieraden genoemd populair. Waarschijnlijk denk je nu, lover's eye, zijn dat sieraden voor lovers, oftewel minnaars? Dan heb je helemaal gelijk, die werden gedragen door geheime minnaars, maar heb je je wel eens afgevraagd waarvoor deze sieraden nog meer werden gedragen? Of waarom ze een echte rage werden? En had wat Geillis Duncan uit de serie Outlander te maken heeft met sieraden voor minnaars? 

De oogminiaturen  waren een echte rage in Georgische tijd, de periode in de Britse geschiedenis die duurde van 1714 tot ongeveer 1830–37 en vernoemd is naar de koningen George I, George II, George III en George IV. De miniaturen met het oog of de ogen van een echtgenoot, geliefde of kind werden meestal in opdracht gemaakt en vaak gedragen als armbanden, broches, hangers of ringen met rijkelijk versierde lijsten, die aan dezelfde emotionele behoefte voldeden als medaillons die portretten of haarlokken verborgen.  

Oogminiaturen zijn waarschijnlijk ontstaan toen de Prins van Wales (later George IV) de behoefte voelde om de weduwe Maria Fitzherbert een teken van zijn liefde te sturen. Dit romantische gebaar (waarschijnlijk een miniatuur portret) was totaal "not done" aan het Engelse hof en daarom gaf de prins opdracht aan de miniaturist om alleen het oog te schilderen om zo anonimiteit en het decorum te behouden. Hoewel George III geen toestemming had gegeven voor het huwelijk, trouwden beiden toch met elkaar in 1785 en het verhaal gaat dat George IV op die dag Maria's oogminiatuur droeg onder zijn revers. Kennelijk vond men dit zo romantisch dat deze  gebeurtenis leidde tot een rage van oogsieraden  aan het hof van Engeland en Frankrijk en zelfs in Rusland en Amerika.

Hoewel niet helemaal historisch correct in de tijd, zien we in de TV serie Outlander een lover's eye sieraad voor het eerst terug als broche op een outfit van Geillis Duncan. Speciaal voor de aflevering "The Gathering" creëerde kostuumontwerpster Terry Dresbach een outfit met een oogminiatuur voor Geillis. The Gathering is een aflevering uit het eerste seizoen van de TV serie die zich afspeelt in 1745, in het echt werden oogminiaturen dus pas 40 jaar later populair.

De broche  van Geillis heeft het oog van Bonnie Prince Charlie, dat niet alleen bedoeld was al herinnering aan haar geliefde prins maar ook een geheim teken was van politieke trouw aan de Jacobitische zaak. De Schotten, die door de Engelse "Red Coats" onder de duim werden gehouden, bereidden in het geheim een opstand voor en het was van groot belang dat men van elkaar wist wie de opstand steunden. 

Geillis, in de serie gespeeld door Lotte Verbeek, was de echtgenote van de plaatselijke Officier van Justitie, die Claire's passie voor kruiden deelde, maar wiens interesses lagen bij zeer duistere en geheime praktijken. In eerste instantie lijkt Geillis een vriendin van Claire te zijn, haar echte motieven blijven lang onduidelijk, zelfs als zij, samen met Claire, terechtstaat als heks. Dat Geillis letterlijk over lijken gaat om haar doel te bereiken zien we later in de serie, als blijkt dat zij, net als Claire een tijdreizigster is. Vanuit de jaren 1960 reist ze terug naar Schotland in de 18de eeuw om te proberen de geschiedenis naar haar hand te zetten zodat de Jacobitische opstand zou slagen en haar geliefde Bonnie Prince Charlie op de troon zou komen.
 

Het leek Terry Dresbach daarom gepast als Geillis een oogsieraad van Prince Charlie zou dragen, maar het sieraad moest op televisie natuurlijk wel goed te zien zijn en werd daarom veel groter gemaakt dan zulke sieraden in het echt waren.

Ik zocht voor mijn lovers eye sieraden afbeeldingen van portretten uit de  18de eeuw en printte de ogen ervan op doek. Dit schilderijtje plaatste ik in een sierlijke zetting met glas cabochon en decoreerde het met een parelrandje. 

Wie is jouw geheime liefde?

Verhalen die je misschien ook leuk vindt: