Selkies - mythe in Schots water en hun rol in Outlander

door Linda de Bruijn

click here for English translation

Once upon a time.......kwam een vermoeide jager terug van zijn tocht. Het was laat in de avond en hij liep langs de kustlijn. In het maanlicht dansten drie prachtige naakte vrouwen in de branding. De jager kwam dichterbij en zag op het strand hun huiden liggen. Onmiddellijk begreep hij dat de vrouwen selkies waren. De jager verlangde naar een vrouw en daarom stal hij de huid van één van de vrouwen. Selkies of silkies, zoals ze in Outlander genoemd worden, leven volgens oude verhalen langs de Schotse kust, maar wie zijn deze mysterieuze wezens?  Bestaan ze echt? En wat kunnen wij van ze leren?

In het eerste Outlander boek hoort Claire het verhaal van de ouders van Jamie, Ellen MacKenzie en Brian Fraser. De broers van Ellen (Dougal en Collum) hadden het plan gesmeed om Ellen uit te huwelijken aan de Grant-clan om de banden tussen beiden clans aan te halen. Ellen wilde hier niets van weten en verdween op mysterieuze wijze van Castle Leoch. Later vertelden getuigen dat ze een knappe man hadden gezien met haar als dat van zwarte selkies en ogen als een kat. Hierdoor ging al gauw het gerucht dat Ellen was ontvoerd door een selkie.

In de TV serie is er een scene waarin Murtagh uitkijkt over de kust in afwachting van de terugkeer van Jamie uit Frankrijk. Op het moment dat hij een groep zeehonden ziet, denkt hij aan de legende van de selkies. "Ben jij Brian?', zegt hij. "Ben je teruggekomen om je zoon te verwelkomen?"

In de derde aflevering van seizoen 3 ‘All Debt’s Paid’, ontsnapt Jamie aan de gevangenis van Ardsmuir. Hij heeft een gevangene horen praten over La Dame Blanche, die zou wachten op het eiland waar de silkies wonen en waar een schat verborgen ligt. La Dame Blanche is de bijnaam die Claire tijdens hun avonturen in Frankrijk, dus zwemt Jamie naar Silkie's Island om haar te proberen te vinden. Hij strandt op het eiland, klimt in de kasteelruïne en vindt de MacKenzie-schat. Van La Dame Blance is geen spoor te bekennen.

Later, in aflevering 8  ‘First Wife’, keren Jamie en Claire terug Silkie's Island met Young Ian om de MacKenzie-schat op te halen zodat Jamie zijn echtscheiding met Laoghaire kan betalen.

Silkie's-eiland bestaat, al heet het in het echt niet zo, de filmopnames werden gemaakt rondom het dorpje Dunure en Dunure Castle in Schotland (zie foto). Er is een beroemde wandeling genaamd The Dunure Labyrinth. Dit pad leidt je naar de plek op de heuvel waar Jamie en Claire uitkeken over zee om de zwemtocht van Young Ian naar het Silkie's Island te volgen. Helaas werd Ian gekidnapt door piraten en de schat door de piraten meegenomen. 

De gave om zich als mens te vermommen was dus, zoals de meeste magische transformaties, niet zonder gevaar. Als een mensenman de zeehondenhuid van een vrouwelijke selkie stal, kon de selkie niet meer naar zee terugkeren. Ze was dan gedwongen om zijn bruid te worden. Ze werd een perfecte echtgenote, kreeg zelfs kinderen met haar menselijke echtgenoot, maar hoewel ze veel van haar kinderen kon houden, een selkie werd nooit gelukkig. Ze miste daarvoor de zee te erg. Haar mensenhuid verdroogde en barstte. De enige manier om naar zee terug te keren was door haar huid terug te vinden of terug te kopen (er zijn verschillende versies van dit verhaal), ook al betekende dat dat ze haar kinderen in de steek zou laten.

Mannelijke selkies zouden in mensengedaante een sterke aantrekkingskracht uit oefenen op mensenvrouwen, vooral vrouwen die ontevreden waren met hun leven. Volgens de mythen moet een vrouw die contact wil zoeken met een selkie zeven tranen huilen in de zee.
 

Over waar de mythen over selkies vandaan komen, doen meerdere theorieën de ronde. Volgens een Schotse folklorist  zijn de mythen over selkies mogelijk terug te voeren naar contact tussen de eerste inwoners van Schotland met de Finnen en Samen (uit Lapland, Noorwegen). De Samen maakten gebruik van kajakken en droegen kleding gemaakt van zeehondenpels, wat mogelijk heeft bijgedragen tot de verhalen over zeehonden die na het afwerpen van hun huid mensen werden.

De naam Selkie is afgeleid van het Oudschotse woord "selich", wat weer op zijn beurt is afgeleid van het Oudengels "seolh", wat zeehond betekent. In het moderne Engels werd dat later "seal". Selkies waren een bijzondere soort zeehond, die volgens de mythen zichzelf konden vermommen in een menselijke gedaante. De meeste verhalen over selkies zijn romantische tragedies waarin mensen (soms zonder het zelf te beseffen) verliefd worden op een selkie in mensengedaante.

In verhalen afkomstig van de Shetlandeilanden lokken selkies soms mensen bewust de zee in. Deze mensen keren vervolgens nooit meer terug naar het land. Het verwonden of doden van een selkie was een hachelijk klusje dat niet zonder gevolgen bleef. De mythen waarschuwden dat iemand die een selkie doodde en zijn bloed in de zee liet druppen, een woeste storm zou oproepen waardoor velen zouden verdrinken.  

In de Noordzee leven de meeste grijze zeehonden rond de Schotse eilanden en langs de Britse kust. Hier leeft ongeveer 40% van alle grijze zeehonden van de wereld en 95% van alle grijze zeehonden van Europa. 

Als je ooit bij de Schotse waters bent en het is rustig, kun je, als je goed luistert, het gezang van de selkies horen. De grijze zeehonden "zingen" naar elkaar als er geen vijanden op de loer liggen. Ze gebruiken hun stembanden op dezelfde manier als mensen. Het klinkt mysterieus en soms zelfs een beetje treurig alsof ze heimwee hebben naar iets onbestemds, toch het is altijd mooi. Dit sprookjesachtig geluid is de oorsprong van alle legenden en mythen over de selkie.

Achter mythen en legendes zit een diepere betekenis dan alleen een sprookjesachtig verhaal. De boodschap van deze legende is te vinden in het grijze en groene van de zee, die langs rotsen stroomt naar de nevelige horizon. De selkie staat voor het verlangen van de ziel naar zijn werkelijke bestemming, dat ver weg en heel anders kan zijn dan ons dagelijks bestaan. De selkie leert ons te luisteren naar de diepste verlangens van ons hart en die te volgen. Maar om de verlangens van je hart te begrijpen moet je eerst eerlijk naar jezelf zijn. Zolang je de schijn ophoudt om je zeker en geaccepteerd te voelen, betaal je een hoge prijs. Hou dus je "zeehondenhuid" aan en heb de moed om in de golven te duiken.

Bij dit Selkie verhaal maakte ik onderstaande armband en ketting. Behalve een leuke zeehond bedel zitten er in de armband gerecycled zeeglas, schelpen en echt zoetwaterparels in de armband verwerkt. Het bloemetje is met de hand gemaakt door de Franse artisan Lysa. De ketting heeft een handgemaakte lampwork glas focal gemaakt door Uk artisan Trudi Doherty.

Verhalen die je misschien ook leuk vindt: